ODTÜ’nün hazırladığı “Eynez Yeraltı Kömür Madeninde Meydana Gelen Facia ile İlgili Değerlendirmeler” başlıklı rapor, Soma’daki ihmaller zincirini gözler önüne serdi. Raporda, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, “Bu işin fıtratında ölüm var” sözleri tekzip edilerek “Evet madenciliğin ve benzer tehlikeli işkollarının doğasında kaza vardır. Ancak kazanın bu kadar kayıpla sonuçlanması işin doğasında yoktur” denildi. ODTÜ Maden Mühendisliği Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Şebnem Düzgün’ün hazırladığı raporda şu noktalar öne çıktı:

- Ocakta yeraltındaki işçilerin sayısı ve kimliği “lambahane”deki lamba numaralarından takip ediliyor. Bu durumda bile kazanın ilk gününden itibaren yeraltında kaç kişinin mahsur kaldığının bilinmemesi pek mümkün değildir.

- Kazanın olduğu akşam Başbakan Erdoğan’ın yurtdışı gezilerini iptal etmesi sayı hakkında bilgi sahibi olunduğunun en temel göstergesidir. Ayrıca Enerji Bakanı Yıldız’ın ifade şekli de “.... İşçimize ulaşmış olduk”. Eğer sayı biliniyor ve açıklanmıyorsa 5 gün boyunca kamuoyunun doğru bilgi alma hakkı engellenmiştir.

Yaklaşımı hukuksuz

- Söz konusu güvenlik zafiyetinin arama kurtarma çalışmalarının etkin yapılmasına olumsuz etki ettiğinin de dikkate alınması gerekmektedir. İşletmenin yangının başladığı sırada hangi işçinin ocağın neresinde olduğunu belirtir bir açıklama yapması şarttır.

Talihsiz açıklama

- Enerji Bakanı Yıldız 17 Mayıs öğle sularında ocakta metan gazı seviyesinin arttığından söz etmiştir. Böyle bir ocakta metan gazı olması, hele de yangının kendiliğinden yanma olduğunun belirtildiği bir durumda mümkün görünmemektedir.

- Kazanın hemen ardından Erdoğan “iş kazaları işin doğasında vardır” anlamında bir açıklama yapmış ve bu argümanını desteklemek için de büyük kayıplı madencilik kazaları örnekleri vermiştir. Bu kazalarda kayıpların büyük olmasının temel nedeni, madenciliğin o dönemde işgücü odaklı yapılarak teknoloji ve ekipmana dayalı olmamasıdır.

- İşgücüne dayalı madencilik günümüzde neredeyse kalmamıştır.

Çıkarılmaması gerekirdi

- Başbakanın bu talihsiz karşılaştırması aslında madenciliğin bu şirket tarafından işgücüne dayalı yapıldığının da dolaylı bir itirafıdır. Madenciliğin ve benzer tehlikeli işkollarının doğasında kaza vardır. Ancak bu kadar kayıp verilmesi işin doğasında yoktur. Eğer işin doğası buysa zaten bu madenin çıkarılmaması gerekir. Başbakanın bu talihsiz açıklaması herkesin kanını dondurmaktadır.

Taşeronluk bozdu

- İlk gün AKUT ocakta arama kurtarma çalışmalarına katılmıştır. Kaç AKUT gönüllüsü ocağa girmiştir bilinmelidir. Çünkü bu durum hem hukuki açıdan hem de madencilik pratiği açısından kabul edilebilir bir durum değildir.

- Taşeronluk ülkemiz madenciliğinin en temel sorunlarından biridir. Sorunun özü bu politikayı geliştirenlerin, madenciliğin kendi içindeki sistemsel bütünlüğünü göz ardı etmeleridir.

n Taşeronluğu geliştiren madencilik politikacılarının en temel argümanı: Bu işletmeler devlette iken kâr etmiyordu, şimdi taşeronlarla kâr ediliyor. Dünyanın hiçbir yerinde küçük ölçekli madencilik büyük ölçekliyle yarışamaz.

n Soma’da yaşananlar, madenciliğin doğasında olan ve gerçekleşmesi kaçınılmaz olarak görülebilecek bir iş kazası niteliğinde değildir.

Deniz Kahraman

 http://www.aydinlikgazete.com/mansetler/40998-iste-basbakani-yalanlayan-odtunun-soma-raporu.html